Cén Fáth Oideachas Lán-Ghaeilge?

Eascraíonn solúbthacht chognaíoch agus smaointeoireacht iltreóch as an tumoideachas; éiríonn le daltaí smaoineamh ar bhealaí níos cruthaithí, agus é ar a gcumas acu réimse réiteach nó freagraí bailí a thabhairt ar fhadhb.

De bharr an tumoideachais, aithnítear smacht méadaithe ar aird agus smacht feidhmiúcháin feabhsaithe; sé sin go mbíonn daltaí níos fearr ag tabhairt airde, bíonn siad níos fearr ag díriú ar thascanna agus á gcur i gcrích, agus bíonn scileanna éisteachta agus cumarsáide níos éifeachtaí acu. Bíonn scileanna cuimhne níos fearr acu freisin, bíonn siad níos cumasaí ag tabhairt aghaidh ar chúrsaí agus ag déanamh cinntí stuama, agus bíonn siad níos muiníní ina gcuid cinnteoireachta.

Léiríonn an taighde gur féidir leis an dátheangachas moill cheithre bliana a chur ar ghalar Alzheimer!

Ní gá do thuismitheoirí bheith buartha nach dtuigfidh a bpáistí an múinteoir. Tacaíonn múnla an tumoideachais le sealbhú teanga an pháiste trí rannpháirtíocht agus ionsú iomlán; ní fhágtar ar a gconlán féin iad. Cé go labhraíonn na múinteoirí Gaeilge leis na páistí ón gcéad lá ar aghaidh, úsáideann siad comharthaíocht choirp, pictiúir agus tuin chainte le cinntiú go dtuigtear iad. Ar dtús, freagraíonn na páistí ina dteanga bhaile féin, ach foghlaimíonn siad go tapa go labhraítear Gaeilge leis an múinteoir agus lena gcomhscoláirí.

Bainfidh páistí nach bhfuil an Ghaeilge ná an Béarla mar ghnáth-theanga bhaile acu tairbhe as an tumoideachas agus rachaidh sé chun a leasa i dtaobh shealbhú an Bhéarla. Tá tacaíochtaí ar fáil i scoileanna lán-Ghaeilge do pháistí a bhfuil an Béarla mar theanga bhreise acu, díreach mar atá siad i scoileanna eile. Leis an tumoideachas, méadaíonn cumas na ndaltaí i dteangacha eile (an Béarla san áireamh) seachas a mhalairt. Bíonn na próisis chognaíocha chéanna i gceist le teangacha i gcoitinne; aistrítear na scileanna agus coincheapa a shealbhaítear i dteanga amháin go teanga eile agus próiseáiltear iad i gceann den dá theanga óir bíonn siad ag idirghníomhú le chéile.

Cothaíonn an tumoideachas leibhéil níos airde caoinfhulaingthe i measc páistí. Bíonn níos mó teagmhála ag na daltaí le cultúir éagsúla agus bíonn meas níos mó acu orthu, rud a spreagann ilchultúrachas níos doimhne agus níos lú ciníochais dá réir. Tugann an dátheangachas tuiscint níos fearr do na daltaí ar a gcuid féiniúlachta féin agus mar thoradh air sin bíonn feinmheas níos mó acu.

Faigheann páistí tuiscint níos fearr ar bhunchlocha teanga – gramadach, bunú focal, ord abairtí – tríd an dátheangachas, agus faigheann siad scileanna inaistrithe a gcabhraíonn leo teangacha eile a fhoghlaim.

Bíonn gnóthachtáil níos airde sa Bhéarla agus sa Mhata araon ag daltaí i scoileanna lán-Ghaeilge i gcomparáid lena bpiarghrúpa i scoileanna lán-Bhéarla. Is mó seans go gcuirtear curaclam níos leithne ar fáil i scoileanna lán-Ghaeilge ná mar a chuirtear ar fáil i scoileanna de chineálacha eile.

Cuirtear na tacaíochtaí céanna ar fáil do pháistí a bhfuil riachtanais speisialta oideachais acu i scoileanna lán-Ghaeilge agus baineann siad an leas céanna as an oideachas dátheangach. Freastalaíonn scoileanna lán-Ghaeilge ar pháistí faoi mhíchumas fisiciúil agus faoi mhíchumas intleachta go rialta; daltaí le deacrachtaí radhairc agus éisteachta, neamhoird de chuid speictream an uathachais, disléicse, agus riachtanais speisialta oideachais eile. Tá cead á thabhairt do roinnt scoileanna lán-Ghaeilge aonaid speisialta a oscailt le freastal ar pháistí le riachtanais bhreise. Maítear nach ndéanann an t-oideachas dátheangach aon dochar do pháistí le riachtanais speisialta oideachais agus dearbhaítear an méid seo ina thaobh ‘Bilingual education…does no harm and clearly does contribute to social-emotional and interpersonal growth’ – Tuairisc NCSE, 2011