“Tacaíonn torthaí taighde a foilsíodh le déanaí maidir le dearcthaí, eispéiris agus tuairimí múinteoirí ábhair i nGaelcholáistí lenár dtuiscint go bhfuil dúshlán mór le heaspa líofachta agus easpa muiníne i measc múinteoirí a mhúineann ábhair eile trí mheán na Gaeilge sa chóras lán-Ghaeilge, dúshlán a chuireann isteach ar chleachtas teagaisc an ranga” a deir Bláthnaid ní Ghréacháin, Ardfheidhmeannach Gaeloideachas.

Tá sé aitheanta go forleathan go bhfuil géarchéim san earnáil lán-Ghaeilge agus Ghaeltachta ó thaobh líon agus cumas na múinteoirí bheith ag feidhmiú go cumasach trí mheán na Gaeilge, géarchéim atá seacht n-uaire níos measa ag an iarbhunleibhéal agus múinteoirí ag teastáil do raon leathan ábhair.

Aithníonn taighde Uí Ceallaigh agus Uí Chathasaigh dúshláin sna réimsí

• Inniúlacht teanga an mhúinteora ábhair
• Teagasc agus foghlaim trí Ghaeilge
• Cruinneas teanga na scoláirí a cheartú
• Dúshláin shainiúla an tseomra ranga ábharbhunaithe i nGaelcholáiste
• Infreastruchtúr tacaíochta.

Léirigh rannpháirtithe an taighde go mbíonn an-imní orthu maidir le réim agus le cruinneas na Gaeilge lasmuigh agus laistigh den seomra ranga agus lochtaigh siad a gcuid inniúlachta féin sa Ghaeilge as bheith míchruinn, meirgeach agus neamhleor. 

Deir Seán Ó hArgáin, Uachtarán Gaeloideachas gur “cúis imní ollmhór é seo don earnáil tumoideachais agus gur léir go bhfuil gá le plé cuimsitheach, tuiscint a mhéadú ar iomlán na ndúshlán, réitigh náisiúnta a mholadh agus guth comhaontaithe a chur chun cinn”.

I measc na moltaí atá ag Gaeloideachas ar an gceist seo áirítear:

• Go leagfaí síos spriocanna maidir le cumas teanga an mhúinteora, agus go mbeadh cáilíocht sa teanga mar chritéir cheapacháin dóibh siúd a dteastódh uathu a bheith fostaithe sa chóras tumoideachais
• Go sochrófar caighdeán na Gaeilge a mbeifear ag súil leis agus go ndéanfaí measúnú ar chaighdeán Gaeilge na n-ábhar oidí ag leibhéal iontrála agus fágála na gclár oiliúna
• Go mbeadh meicníocht ann chun caighdeán na teanga le linn na gairme mar mhúinteoir á mheas
• Go mbeadh uirlisí mheasúnaithe comónta á gcur i bhfeidhm ionas go gcinnteofar go mbeidh caighdeán seasta i gceist
• Go mbeadh tacaíochtaí teanga ar fáil d’ábhair oidí, ar a n-airítear dianchúrsaí, le cinntiú go mbeidh an caighdeán sin bainte amach acu faoin am go dtugann siad faoi mhúineadh sa chóras tumoideachais
• Go mbeadh breis soláthair ann agus rogha níos fairsinge ann d’oiliúint tosaigh agus d’fhorbairt ghairmiúil leanúnach don chóras trí mheán na Gaeilge
• Go mbeadh córas nó gréasán meantóireachta mar chabhair do mhúinteoirí, ach go háirithe dóibh siúd nach bhfuil chomh muiníneach nó atá ag cur tús lena gcuid múinteoireachta
• An liúntas a thabhairt ar ais do mhúinteoirí sa chóras lán-Ghaeilge agus Gaeltachta agus é a cheangailt le cáilíocht TEG ag leibhéal sainaitheanta le múinteoirí a spreagadh.

Is léir go bhfuil straitéis náisiúnta de dhíth chun tacú leis an tumoideachas agus le múinteoirí atá ag teagasc sa chóras lán-Ghaeilge agus Gaeltachta. Tá súil ag Gaeloideachas  go n-aithneofar an tábhacht a bhaineann leis na moltaí thuas agus moltaí an taighde agus go dtabharfar aghaidh ar bhonn práinneach ar na dúshláin atá ann agus romhainn.

Críoch 

Nótaí don eagarthóir